Pandemic & Early Childhood Education

Từ Đại Dịch Nhìn về Giáo Dục Mầm Non

Chẳng ai có thể chắn chắn được rằng dịch Covid-19 trong năm nay sẽ không lặp lại trong những năm tiếp theo, và đến khi nào thì virus sẽ được khống chế. Rồi nỗi lo của loài người khi nào sẽ dịu đi, và từ đó nhân loại học được cách chấp nhận một sự thật mới mẽ này. Ngày trước, khi tôi lãnh đạo tổ chức của mình lên kế hoạch cho những dự án lớn lao, nhiều rủi ro, và cho dù có trải qua bao nhiêu kế hoạch phòng bị, phương án dự phòng, trước khi bắt đầu thực thi, tôi luôn căn dặn những người đứng đầu: "Expect the Unexpected".

Khi trường học đóng cửa mà không có bất cứ sự hỗ trợ nào, cha mẹ phải nhận lại nhiệm vụ giáo dục con mình từ trường và xã hội, hơn ai hết, phụ huynh chợt nhận ra rằng người chịu trách nhiệm duy nhất cho công cuộc giáo dục của con không còn là của xã hội, không phải của chính phủ, và cũng chưa hẳn ở nhà trường; đó chính là trách nhiệm duy nhất của gia đình, của những đấng sinh thành. Chắc chắn thời điểm này là khó khăn, nhất là cho những phụ huynh có con đang học tiểu học và mẫu giáo. Họ cảm thấy bơ vơ giữa cuộc chiến sinh tồn, lo âu sức khoẻ, công việc, chăm sóc con và lại còn phải dưỡng dục con trong khi không có một hướng dẫn chính thống khoa học nào. Có lẽ cảm giáo đó như thể bị bỏ rơi. Và cũng từ đó, chúng ta phải suy tư: phải chăng hệ thống giáo dục mẫu giáo thực sự chỉ là nơi chăm trẻ cho phụ huynh đi làm, như cái thời cách mạng công nghiệp diễn ra ở Anh từ thế kỷ 19, và việc dạy kiến thức có thể được bỏ đi vì điều đó rất thứ yếu?

Khi nghe khẩu hiệu "Chống Dịch như Chống Giặc" làm tôi nhớ đến hoàn cảnh gia đình mình từ gần 100 năm trước. Đó là những năm Việt Nam chìm trong những khủng hoảng và thống khổ. Gia đình ở cố đô thời đó giàu có với nhiều đồn điền và cả một hạm đội xe chạy khắp cả nước. Và thời loạn lạc trong những năm thế chiến thứ 2, giải phóng đất nước là khi gia đình mất gần như hết toàn bộ tài sản vào tay những kẻ nhân danh chiến tranh để cướp bất kể trước đó gia đình đã cưu mang giúp đỡ họ. Gia đình vẫn cần cù làm việc để vực dậy cơ ngơi của mình một lần nữa trong hơn 30 năm sau đó. Nhưng sau đó cũng mất hết toàn bộ công sức lớn lao vì sự thống khổ của chiến tranh, vì khủng hoảng mâu thuẫn của loài người…

... Cứ mỗi hè về tôi lại được mẹ cho về quê ngoại chơi thỏa thích. Tôi vẫn cứ nhớ những trưa hè và chiều tối ngồi chơi với ngoại để nghe ngoại kể nhiều câu chuyện nhân văn, đạo đức về gia đình, về cuộc đời. Khi hỏi về các mất mát tài sản, tính mạng người thân yêu trong đời vì chiến tranh, hận thù, cướp bóc và vì sự vô học, mệ luôn vẫn rất nhẹ nhàng như thể đó là một phần tất yếu của cuộc sống. Và tôi vẫn nhớ rất rõ trong tâm trí của mình một chiều cuối hè, mệ gọi tôi lên kể chuyện cho nghe và vuốt ve cho giấc ngủ trưa. Ánh mắt nhìn xa với đôi bàn tay gầy guộc, mệ vẫn nhỏ nhẹ những câu chuyện cuộc đời thật của mình. Và trong câu chuyện hôm đó, mệ căn dặn: "Con phải nhớ rằng tất cả những gì trong cuộc đời này đều có thể mất đi, và với thời gian rồi cũng sẽ mất đi. Chỉ có hai điều của một con người không bao giờ mất đi được: đạo đức và tri thức của mình. Là thành viên của gia đình này, con phải học để nên người. Học cao và sâu hơn để có thể lĩnh hội cái đạo của thánh nhân và cái tri của nhân loại"… Tôi ghi nhớ vì những điều này giống như kỹ thuật 5 phút thủ thỉ trước khi ngủ của phương pháp Shichida, và rồi làm theo. Và càng lớn thì càng nhận ra triết lý của dòng họ mình, từ việc thờ tự vì giáo dục cho đến đạo lý hướng đến giáo dục truyền qua nhiều đời.

Các bạn có thể đã cho con không học hơn 3 tháng. Trong bất kỳ cuộc khủng hoảng nào, nhiệm vụ và trách nhiệm còn lại của việc giáo dục là của các bậc sinh thành. Dưỡng mà không dục thì có thể có cơ thể khoẻ mạnh nhưng tâm không minh, trí không sáng. Với bệnh dịch mới mẽ này, có thể sẽ còn kéo dài 1 tháng, 3 tháng hay hơn 6 tháng nữa. Và chừng đó thời gian không giáo dục sẽ định nghĩa tương lai những tâm hồn nhỏ bé bây giờ, nhưng sẽ là trụ cột của gia đình, xã hội, đất nước trong 20 năm sau. 3, hay 6 tháng kiến thức có một sự khác biệt rõ ràng. Thế nên, hãy dạy con và để con học một cách khoa học, có giáo trình trong mùa đại dịch, ngay cả khi trường không dạy được con mình. Ngay cả khi bạn không cần phải dạy con theo phương pháp Shichida hay theo lớp học Online của Viện, bạn cũng phải dạy con ít nhất 90 phút mỗi ngày.

Có lẽ đây là lý do duy nhất chúng ta sinh ra để làm cha mẹ.

---

This article has been posted on Yammer of Vien Giao Duc Shichida Online on 2020, March 17th.