Khi con bạn bắt đầu biết đi và cuối người thấp, các trường sẽ bắt đầu dạy con bạn bài hát: "Head, Shoulders, Knees and Toes". Và bạn có thể hỏi các nhà sư phạm rằng người ta đang cố gắng dạy con bạn cái gì? Bạn có thể chắc chắn rằng câu trả lời sẽ quanh quẩn xung quanh việc dạy hát, thể dục vận động, hay là dạy các bộ phận cơ thể? Ngay cả người sáng tác ra bài hát này cũng không biết được lý do sâu xa tại sao lại cần phải có bài hát này, và bài hát được các con rất thích. Chỉ đến khi các nhà tâm lý học và neuroscientist vào cuộc, người ta mới nhận ra bài hát rèn luyện một giác quan vô cùng quan trọng của loài người mà đa số không nhận thức được.

Cũng như vậy, hầu như khi bạn hỏi bất kỳ một "nhà sư phạm" nào mà bạn biết, người ta cũng bảo rằng con của bạn có 5 giác quan, và việc học của các con là thông qua 5 giác quan này. Chính vì tư duy này mà việc học của con bạn bị hạn chế và thiếu hiệu quả. Việc định nghĩa 5 giác quan đã có từ thời Aristotle hơn 2000 năm trước. Ngày nay, neuroscientist thông qua nhiều nghiên cứu khác nhau đã chỉ ra rằng con người không phải chỉ có 5 giác quan. Dự Án AHRC với sự tham dự của Dr. Merle Fairhurst trong năm 2014 tại Anh Quốc tái định nghĩa 33 giác quan của con người. Một số nguồn nghiên cứu cho rằng theo phân loại chức năng, con người có từ 14 đến 20 giác quan. Trong bài báo khoa học đăng trên Cold Spring Harbor Laboratory năm 2018 và sau đó với chi tiết nghiên cứu trên eNeuro năm 2019, các nhà khoa học khẳng định thông qua việc đo đạc não bộ rằng con người có khả năng cảm nhận và phản ứng lại với các thay đổi của từ trường trái đất với giác quan gọi là Magnetoreception, một trong những giác quan cơ bản của các loài chim di cư... Thế nên cần phải phá bỏ tư duy giáo dục giáo điều chỉ với 5 giác quan trong giáo dục đương đại.

Giác quan của con người là khả năng có sự thừa hưởng từ sự phát triển của sự sống trên trái đất hàng tỷ năm nay. Tinh hoa của sự sống bắt đầu từ giác quan, là những bộ phận cảm biến tinh tế gởi các tín hiệu feedback đến não bộ để giúp con người hiểu và nhận thức được mình, thế giới xung quanh mình và thế giới bên trong mình. Vì điều kiện sống thay đổi qua hàng tỷ năm, một số giác quan vẫn cảm nhận và gởi tín hiệu, nhưng não bộ lược qua vì không còn cần thiết. Các bộ giác quan này ẩn sâu trong cấu trúc DNA của loài người, và vẫn còn phát triển vượt bậc khi con dưới 6 tuổi, trước khi cognitive perception phát triển mạnh trong lớp chất xám chắt lọc các tín hiệu từ các cơ quan giác quan cần thiết cho môi trường hiện tại. Vì các giác quan gắn liền với thời kỳ bắt đầu sự sống trên trái đất, nên trong não người, các cơ quan xử lý tín hiệu từ giác quan thường nằm trong vùng não trắng và liên kết trực tiếp các vùng điều khiển vận động. Và các nhận thức từ vùng chất xám cần phải được luyện tập và cần thời gian để học cách xử lý thông tin và phản ứng lại thông tin từ các giác quan.

Cập nhật kiến thức về giác quan trên là vô cùng quan trọng trong việc giác dục trẻ con ngay từ thời kỳ thai kỳ. Điều này quan trọng trong việc giải thích khoa học của quyết định giáo dục sớm. Đây cũng là nhân tố phản biện quan trọng cho các trường phái "Giáo Dục Dựa Vào Kích Thích Tự Nhiên" mà các nhà giáo dục ở Australia lĩnh xướng. Từ 50 năm trước, khi Giáo Sư Shichida đưa ra lý thuyết "Giác Quan Não Phải", ông gặp không ít chỉ trích và đùa cợt. Ông không có khả năng đo đạc thí nghiệm để chứng minh, mà chỉ có thể chứng minh thông qua kết quả thành công thực nghiệm giảng dạy của mình...

Hãy nhắm mắt lại, đưa ngón tai trỏ của bạn lên và hình dung rằng mình điều khiển để chạm một cách chính xác nhất vào cánh mũi phải của mình. Giữ ngón tay ở đó, và bạn mở mắt ra để kiểm tra xem bạn có làm được điều đó hay không. Giác quan này được gọi là Proprioception, định nghĩa bởi gene gọi là PIEZO2. Và khi con bạn hát và làm theo bài hát "Head, Shoulders, Knees and Toes", con đang luyện tập giác quan Propriception này. Bạn còn nhớ trò chơi khi mình đã lớn hơn, một người chỉ tay vào tai, mắt, mũi, tóc, miệng và nói sai thứ tự để những người còn lại làm theo từ được nói ra. Đây là thuật ngữ gọi là sensory fusion, khi bạn buộc phải kết nối thính giác mạnh hơn thị giác với Proprioception. Hoặc khi con bạn học cách thăng bằng khi đi trên thanh gỗ, con đang luyện tập giác quan gọi là equilibrioception.

Giáo dục chính là việc con người xử lý thông tin đưa vào từ những giác quan cuả mình. Việc hiểu con người không chỉ có 5 giác quan vô cùng quan trọng trong việc thay đổi nhận thức giáo dục và sống. Biết cách cảm nhận được tất cả các thông tin từ các giác quan khi con còn nhỏ là vô cùng quan trọng. Phương pháp Shichida dành nhiều thời gian kích thích 33 giác quan này ngay khi con còn nhỏ, và dạy các bộ phận khác nhau của não không bỏ qua và lãng quên các tín hiệu sống một cách "tự nhiên" và vô thức. Chính vì sự quan trọng về kiến thức giác quan con người, Viện sẽ còn có thêm vài bài viết để cập nhật cho cha mẹ trong chủ đề này.

Photo Courtesy: eNeuro.org 

---

This article has been posted on Yammer of Vien Giao Duc Shichida Online on 2019, May 13th.